Czy boty zabiorą ci pracę? Rewolucja AI na rynku pracy

OBEJRZYJ: Kluczowe kompetencje i zawody jutra | Webinar z prof. Markiem Kowalkiewiczem

Dynamiczne zmiany na rynku pracy, wpływ AI na różne zawody

Rewolucja technologiczna, napędzana sztuczną inteligencją, stawia przed nami nowe wyzwania. Czy wskoczymy do pociągu przyszłości, czy zostaniemy na peronie przeszłości? Profesor Kowalkiewicz nie ma wątpliwości: adaptacja jest kluczem do przetrwania i sukcesu.

"Wejście w erę sztucznej inteligencji to nie opcja, lecz konieczność. Pamiętam, jak lata temu programy księgowe czy arkusze kalkulacyjne budziły podobne obawy. Ci, którzy nie podjęli wyzwania i nie nauczyli się z nich korzystać, po prostu zniknęli z rynku. Dziś widzimy tylko księgowych, którzy zaadaptowali te narzędzia do swojej pracy." – podkreśla prof. Marek Kowalkiewicz.

Historia pokazuje, że opór przed nowymi technologiami prowadzi do marginalizacji. Podobnie jak księgowi, którzy nie dostosowali się do ery cyfrowej, ci, którzy zignorują rewolucję AI, ryzykują pozostanie w tyle. Według raportu Microsoft Work Trend Index ponad połowa (53%) liderów biznesu w Polsce twierdzi, że nie zatrudni osoby, która nie posiada umiejętności związanych z AI. Z kolei 55% z nich preferuje mniej doświadczonego kandydata, który ma te umiejętności, niż bardziej doświadczoną osobę bez takich kwalifikacji.

Fantomowa AI: Jak radzić sobie z oskarżeniami o używanie AI w pracy

W dynamicznie zmieniającym się środowisku pracy, gdzie sztuczna inteligencja staje się coraz powszechniejsza, kierownicy i managerowie stają przed nowymi wyzwaniami. Jednym z nich jest radzenie sobie z oskarżeniami o nieuprawnione używanie AI przez pracowników. Prof. Marek zwraca uwagę na zjawisko "fantomowej AI" i podkreśla, jak ważne jest ostrożne podejście do tego typu sytuacji.

"Zastanówcie się Państwo, co zrobicie, jeśli ktoś z Państwa zespołu zgłosi, że inna osoba oszukuje, używając ChatGPT w niedozwolony sposób. Jako kierownik, jako manager, regularnie spotykam się z takimi sytuacjami. Pracownicy przychodzą do mnie i mówią: 'Marku, wydaje mi się, że to, co zrobiła ta druga osoba, nie jest w porządku. Pojawiły się jakieś dziwne narzędzia'. To właśnie jest ta 'fantomowa sztuczna inteligencja'. Nawiasem mówiąc, w moim zespole wszyscy są zachęcani do korzystania z narzędzi AI. Mamy określone reguły i zasady ich używania. Niemniej jednak, warto mieć świadomość istnienia tego zjawiska 'fantomowej sztucznej inteligencji'" – podkreśla profesor.

W takich przypadkach kluczowe jest zachowanie obiektywizmu i dokładne zbadanie sprawy. Pochopne oskarżenia mogą prowadzić do niesprawiedliwych konsekwencji i negatywnie wpływać na atmosferę w zespole. Ważne jest również, aby organizacje ustaliły jasne zasady dotyczące korzystania z AI, co pomoże uniknąć nieporozumień i konfliktów.

Myślenie rozbieżne: Rola AI w generowaniu kreatywnych rozwiązań

Sztuczna inteligencja może być cennym narzędziem wspierającym rozwój kompetencji przyszłości. Profesor Kowalkiewicz zwraca uwagę na jej rolę w myśleniu rozbieżnym, czyli generowaniu szerokiego wachlarza różnorodnych opcji i pomysłów.

"W nowym środowisku pracy sztuczna inteligencja wspiera nas w tak zwanym myśleniu rozbieżnym. To proces, w którym generujemy szeroki wachlarz możliwości, a następnie, w procesie myślenia zbieżnego, wybieramy te najbardziej obiecujące. Mówiąc bardziej formalnie, moglibyśmy użyć terminów myślenie dywergentne i konwergentne, ale rozbieżne i zbieżne są po prostu bardziej przystępne. Ten proces ma kluczowe znaczenie na przykład przy tworzeniu strategii. Co ciekawe, okazuje się, że sztuczna inteligencja, na przykład modele takie jak GPT-4 i nowsze, radzi sobie z tym zadaniem często lepiej niż ludzie" – wyjaśnia prof. Marek Kowalkiewicz.

Myślenie rozbieżne jest kluczowe w procesie innowacji i kreatywnego rozwiązywania problemów. AI, dzięki swojej zdolności do szybkiego przetwarzania i analizowania ogromnych ilości danych, może generować pomysły, które umknęłyby ludzkiej uwadze.

Efekt Botyla: Potencjalny wpływ AI na strategie firm

Profesor Kowalkiewicz wprowadza pojęcie "efektu Botyla", analogiczne do znanego "efektu motyla", aby zilustrować potencjalny wpływ pomysłów generowanych przez AI na kierunek rozwoju firm:

"Nadal bardzo ważne jest, aby w procesie decyzyjnym brali udział ludzie, którzy dokonają wyboru. Mamy do czynienia z czymś, co lubię nazywać 'efektem Botyla', nie 'efektem motyla', ale 'efektem Botyla'. Efekt motyla jest wszystkim znany: motyl macha skrzydłami, a kilka tygodni później na drugim końcu świata pojawia się huragan. Efekt Botyla może wyglądać podobnie. Musimy zdawać sobie sprawę, że jeśli pozwalamy tym botom, narzędziom sztucznej inteligencji, generować nowe pomysły, to te pomysły mogą następnie rozwijać się w naszych strategiach i wręcz zmieniać kierunek działania naszych firm. Czy to jest problem? Nie wiem, wydaje mi się, że nie musi to być problem, ale warto mieć tego świadomość i od czasu do czasu zastanowić się, kto tu kogo 'promptuje'" – podsumowuje profesor.

"Efekt Botyla" to metafora, która ma zwrócić uwagę na potencjalnie ogromny wpływ, jaki pomysły generowane przez AI mogą mieć na przyszłość organizacji. Ważne jest, aby mieć tego świadomość i kontrolować wpływ AI na proces decyzyjny, zadając sobie pytanie o to, kto w rzeczywistości kieruje procesem – człowiek czy maszyna.

Transcendencja AI: Czy modele AI mogą przewyższyć ludzką inteligencję?

Profesor Kowalkiewicz wprowadza koncepcję "transcendencji AI", zjawiska, które budzi zarówno fascynację, jak i uzasadniony niepokój. Chodzi o potencjalną możliwość, w której modele sztucznej inteligencji osiągają poziom inteligencji wyższy niż dane i ludzie, na których zostały wytrenowane.

"Zjawisko transcendencji AI jest niezwykle intrygujące. Ostatnio zaobserwowaliśmy zachowania modeli językowych, które wymykają się naszym dotychczasowym przewidywaniom. Wyobraźmy sobie, że modele te stają się mądrzejsze nie tylko od danych, którymi je karmimy, ale i od samych twórców" – wyjaśnia prof. Marek Kowalkiewicz.

Profesor Kowalkiewicz ilustruje to zjawisko na przykładzie rozwoju programów szachowych. Początkowo, programy te uczyły się grać analizując ogromną liczbę partii rozegranych przez ludzkich mistrzów. Z czasem jednak, algorytmy zaczęły rozwijać własne, unikalne strategie, często zaskakujące nawet najlepszych szachistów. To pokazuje, jak AI może wyjść poza ramy wiedzy, na której została zbudowana, i generować zupełnie nowe, nieprzewidywalne rozwiązania.

Autonomiczne systemy: Metafora zmian na rynku pracy

Rozwój technologii autonomicznych rodzi wiele pytań o przyszłość i relacje między ludźmi a maszynami. Profesor Kowalkiewicz, wykorzystuje przykład autonomicznych systemów jako metaforę dla szerszego zjawiska zmian na rynku pracy.

"To bardzo fascynujący świat. Nowe kompetencje... Być może zawód pozostanie ten sam, na przykład marketer, ale pojawią się w nim zupełnie nowe kompetencje. Autonomiczne systemy, mimo że to również są roboty, algorytmy, stanowią dla mnie metaforę tych wszystkich zmian. Jeśli zaczniemy używać systemów takich jak ChatGPT i damy im autonomię w wykonywaniu różnego rodzaju zadań, to w tym momencie musimy się zastanowić, jak będziemy je kontrolować, kto będzie tym 'policjantem' i jak będziemy mogli się z nimi komunikować. To fascynujący i bardzo praktyczny problem" – opowiada profesor.

W rozmowie z profesorem Joanna Pruszyńska-Witkowska, VP Future Collars zwróciła uwagę na kluczową rolę edukacji i rozwoju kompetencji cyfrowych w przygotowaniu do nadchodzących zmian. Podkreśliła, że "w dobie dynamicznego rozwoju technologii, kluczowe staje się nie tylko zrozumienie, jak działa sztuczna inteligencja, ale przede wszystkim, jak możemy wykorzystać ją w sposób etyczny i efektywny w naszej pracy". Joanna Pruszyńska-Witkowska dodała, że "Future Collars, poprzez swoje kursy i szkolenia, stara się dostarczać aktualne, praktyczne umiejętności, które pozwalają na efektywny rozwój potencjału jednostek i całych organizacji. Naszym celem jest, aby nasi absolwenci stawali się świadomymi i kompetentnymi użytkownikami technologii, gotowymi na wyzwania przyszłości".

9 zasad gospodarki algorytmów: Kluczowe strategie przetrwania w nowej rzeczywistości

Profesor Kowalkiewicz przedstawia 9 kluczowych zasad, które pomogą nam odnaleźć się w gospodarce algorytmów:

"To jest dziewięć rzeczy, na których musimy się skupić: jak automatyzować z rozwagą, jak budować armię cyfrowych 'sługusów', jak dawać więcej władzy ludziom, a nie algorytmom, w jaki sposób tworzyć nowe propozycje biznesowe, jak rozpocząć cyfrową ewolucję, a nie rewolucję, jak wykorzystywać algorytmy do wspomagania naszej ciekawości, jak maksymalizować wartość, którą dostarczamy klientom, jak budować cyfrowe ekosystemy i jak tworzyć tę wspaniałą przyszłość" – wymienia profesor.

Te zasady stanowią drogowskaz dla firm i jednostek, które chcą skutecznie funkcjonować w nowej, zalgorytmizowanej rzeczywistości.

Avatar Beta Cafe: Przyszłość koegzystencji ludzi i robotów

Profesor Kowalkiewicz dzieli się inspirującym przykładem z Japonii, który pokazuje, jak technologia może służyć człowiekowi i wspierać jego rozwój:

"Zawsze na koniec moich prezentacji lubię pokazywać zdjęcie z japońskiej kawiarni. Jak to w Japonii, są tam roboty, które jeżdżą po kawiarni i dostarczają kawę. Zawsze wtedy mówię, żebyśmy się zastanowili, czy to jest przyszłość, której chcemy, gdzie nawet kawy są dostarczane przez roboty. Ale jest w tym pewien 'twist'. Mianowicie, te roboty, które Państwo widzicie – kawiarnia nazywa się Avatar Beta Cafe, jest w Tokio, a druga wersja jest w Kyoto – są kierowane przez ludzi. Są to ludzie, którzy czasem przebywają w szpitalach, czasem poruszają się na wózkach inwalidzkich. Bez tych robotów nie mieliby możliwości pracować. To są ludzie, którzy chcą pracować, ale wcześniej nie mogli. Teraz te roboty nie zabierają im pracy, ale dają im pracę. To jest taka metafora, którą chciałbym Państwa zostawić: czy przyszłość, którą chcemy stworzyć, to przyszłość koegzystencji, gdzie ludzie i roboty, ludzie i algorytmy, znajdą taki świat, w którym potrafimy to połączyć?" – pyta profesor.

Ten przykład pokazuje, że technologia może być wykorzystywana w sposób, który wspiera inkluzję i daje szanse na rozwój osobom, które wcześniej były wykluczone z rynku pracy.

Półboty: Wizja hybryd ludzi i technologii

Profesor Kowalkiewicz, prowokując do myślenia o przyszłości, sugeruje, że możemy zmierzać w kierunku świata, w którym granice między człowiekiem a technologią będą coraz bardziej zatarte:

"To może brzmieć trochę kontrowersyjnie, ale tak jak mamy w mitologii greckiej półbogów, to może powinniśmy zacząć mówić o 'półbotach'. Od półbogów do półbotów – być może to jest taka przyszłość, o której będziemy mówić" – sugeruje profesor.

Kluczowe wnioski dotyczące zmian w miejscu pracy

Przyszłość rynku pracy rysuje się jako dynamiczna i pełna wyzwań. Adaptacja do nowych technologii, rozwój kompetencji cyfrowych i umiejętność współpracy z AI będą kluczowe dla sukcesu zawodowego. Future Collars, odpowiadając na te potrzeby, oferuje kursy i szkolenia, które pomagają uczestnikom rozwijać kompetencje niezbędne do adaptacji w zmieniającym się świecie. Od AI i Data Science, przez Cyberbezpieczeństwo, aż po programowanie w Pythonie – platforma dostarcza aktualne, praktyczne umiejętności, które pozwalają na efektywny rozwój potencjału jednostek i całych organizacji.

***

Prof. Marek Kowalkiewicz, Ekspert ds. przyszłości pracy i technologii. Kierownik Katedry Gospodarki Cyfrowej w QUT Business School, Australia - wyróżniony jako jeden z Top 100 Global Thought Leaders in AI według thinkers360. Jego doświadczenie obejmuje kierowanie globalnymi zespołami innowacyjnymi w Dolinie Krzemowej, a także autorskie publikacje, w tym nagradzaną książkę „The Economy of Algorithms: AI and the Rise of the Digital Minions”.

***

Future Collars - innowacyjnej platformy edukacyjnej, która rozwija nowoczesne umiejętności IT i kompetencje cyfrowe – od AI i Data Science, przez Cyberbezpieczeństwo, aż po programowanie w Pythonie. Dzięki elastycznym kursom online, opracowanym we współpracy z doświadczonymi praktykami z branży, uczestnicy zdobywają aktualne, praktyczne umiejętności. Uzupełniające warsztaty z kompetencji miękkich pomagają im sprawnie zaistnieć na rynku pracy lub awansować w dotychczasowej ścieżce zawodowej. Platforma wspiera zarówno osoby planujące przebranżowienie i poszukujące pierwszych doświadczeń w sektorze technologicznym, jak i działy HR firm inwestujących w rozwój swoich zespołów. Oferuje przy tym kompleksowe, dostosowane do potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku programy szkoleniowe, pozwalając na efektywny rozwój potencjału jednostek i całych organizacji (reskilling, upskilling, outplacement).