Lifelong learning – atut czy konieczność?

Socjologowie i ekonomiści nie mają wątpliwości: społeczeństwo starzeje się, a długość życia znacząco się wydłuża. Szacuje się, że dzisiejsi kilkunastolatkowie będą żyć 100 lat lub nawet więcej. Konsekwencje dla rynku pracy, a zwłaszcza dla systemu emerytalnego będą ogromne. Dlatego coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z konieczności pracy do późnej starości. Potrzebne jest zatem stałe poszerzanie swoich umiejętności, by móc dopasować się w przyszłości do zmieniającego się rynku pracy. Czym jest Lifelong learning i jak wpłynie na otaczający nas świat?

Postęp w medycynie, technologii, edukacji sprawił, że czas ludzkiego życia znacząco się wydłużył. Wg danych GUS średnia długość życia kobiet to 81, a mężczyzn – 73 lata. Od 1990 roku zanotowano wzrost o ok. 7 lat. Tendencja na całym świecie jest rosnąca, o czym mówi się od dawna już nie tylko w salach akademickich. Społeczeństwo zdaje sobie sprawę, że będzie zmuszone pracować dłużej, a co za tym idzie – potrzebne będzie pozyskiwanie nowych umiejętności.

Lifelong learning – dlaczego warto uczyć się całe życie?

Współcześnie w Polsce na emeryturę można przejść w wieku 60 lat w przypadku kobiet i 65 w przypadku mężczyzn. Obecnie średnio przeżywamy na emeryturze ok. 20 lat. Jeśli jednak – jak wskazują eksperci – średnia wieku osiągnie 100 lat, to będziemy musieli utrzymać się ze świadczeń aż 4 dekady, co sprowadza się do konieczności obniżenia standardu życia. Najprawdopodobniej więc więcej osób będzie zwlekało z przejściem na emeryturę, pracując na swoje utrzymanie jeszcze przez wiele lat. Już teraz wiele osób nie kończy kariery mimo 70 i 80 lat.

Poza siwiejącą rewolucją ważnym czynnikiem wpływającym na chęć uczenia się ustawicznego są także powstające z coraz większą częstotliwością rozwiązania dla osób z niepełnosprawnościami związanymi z wiekiem – zauważa Natalia Hatalska w raporcie „Scenariusze przyszłości” (2017). Tzw. HET, czyli human enhancement technologies sprawiają, że niedosłyszący, niedowidzący czy z niepełnosprawni ruchowo mogą pokonywać granice i normalizować swoje życie – także w pracy. Powoduje to, że seniorzy będą dłużej aktywni zawodowo i będą przyswajać nowe informacje oraz zyskiwać umiejętności.

Lifelong learning – co to właściwie jest?

Skąd wzięła się potrzeba – już wiemy. Ale tak naprawdę czym jest Lifelong learning? Lifelong learning to proces polegający na pozyskiwaniu wiedzy i umiejętności przez całe życie. Kończenie szkoły nie jest już bardzo często finałem edukacji – ludzie szukają kursów, studiów dyplomowych i szkoleń. Według OECD Lifelong learning, to jednak nie tylko nauczanie zinstytucjonalizowane. To także wszelkie aktywności nieformalne (w domu, w pracy, w społeczności lokalnej).

Lifelong learning po polsku, czyli jak uczymy się całe życie

Według badania Prudential Family Index 2019 trzech na czterech młodych Polaków jest świadomych tego, że ich emerytura będzie znacząco niższa od pensji. Jednocześnie aż 47% uważa, że spędzi na niej tylko kilka lat. Natomiast osoby starsze zdają sobie sprawę z tego, że świat i rynek pracy zmienia się w szybkim tempie i należy uzupełniać braki.

Na tle krajów UE Polska osiąga słabe wyniki, jeśli chodzi o poziom uczestnictwa w uczeniu się dorosłych. Celem unijnym na 2020 r. jest 15-procentowy wynik, natomiast w 2017 r. wśród Polaków wynosił jedynie 4%. Właśnie dlatego w kraju powstają inicjatywy takie jak Dni Uczenia Się Dorosłych. Pod patronatem Komitetu ds. UNESCO organizowano wydarzenia – warsztaty, pikniki, wykłady – które promowały Lifelong learning. Seniorzy, którzy zauważają taką potrzebę, uczą się języków, obsługi komputera czy programowania. Poza okazjonalnymi inicjatywami w 2018 r. w Polsce działało także aż 640 Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Czy obecni młodzi ludzie będą szli w ich ślady?

O młodych ludziach mówi się „jeszcze się uczą” – to określenie pewnego wieku. Niedługo kategoria językowo wyjdzie z użycia, bo przestanie definiować grupę wiekową. Już wiele osób z branż takich jak marketing czy IT podkreśla, że kompetencje można zdobyć na własną rękę. I niekoniecznie trzeba robić to w zinstytucjonalizowany sposób. Wydaje się, że ta zmiana zarówno w mentalności, jak i podejściu do nauki i pracy stanie się jeszcze wyraźniej zauważalna.