Przyszłość to technologia. Jakich kompetencji powinniśmy się uczyć? – relacja z debaty w ramach Dnia kariery kobiety w IT 2021

Jak kierować swoim rozwojem, żeby odpowiedzieć na wyzwania przyszłości? Jak kształtować swoją karierę? W jakim kierunku się kształcić lub dokształcać, by zapewnić sobie bezpieczeństwo na rynku pracy w perspektywie najbliższych lat? W ramach 3. edycji Dnia kariery kobiety w IT rozmawialiśmy o kompetencjach przyszłości, nie tylko w obszarze STEM (ang. science, technology, engineering, mathematics), o rozwoju kobiet i mężczyzn i o tym, jak się uczyć technologii, by stać się częścią gospodarki cyfrowej.

Debatę “Przyszłość to technologia. Jakich kompetencji powinniśmy się uczyć?” poprowadziła Joanna Koprowska - dziennikarka "ICAN Management Review" i "MIT Sloan Management Review", a jej gośćmi byli:

• Ewa Lis-Jeżak - Regional Director IDC Poland & Baltic States - międzynarodowej firmy doradczej specjalizującej się w nowych technologiach i rynku ICT
• Jowita Michalska - Prezes Digital University - wiodącej organizacji edukacyjnej w Polsce, która zajmuje się szeroko pojętą edukacją w zakresie nowych technologii oraz kapitału społecznego
• Piotr Mieczkowski - Managing Director w  Fundacji Digital Poland, fundacji, która edukuje Polaków i pokazuje, że cyfryzacja to szereg korzyści
• Karolina Wolska - HR Project Manager, Business Partner, Employer Branding, Recruitment Lead w BNP Paribas Bank Polska

Przyszłość to technologia! Zadaniem Ewy Lis-Jeżak brak kompetencji hamuje wdrażanie znaczących projektów.

Czy tylko programowanie? 

Aby odpowiedzieć na pytanie, czego warto się uczyć i czy faktycznie tylko programowanie zapewnia dobrą pracę, Ewa Lis-Jeżak (IDC) podkreśliła, że ważny jest kontekst. Trwająca od kilku lat cyfrowa transformacja w pandemii znacząco przyspieszyła. Chmura, sztuczna inteligencja, analiza dużych zbiorów danych czy media społecznościowe to obszary, które rosną najszybciej. W porównaniu do danych z ubiegłego roku (2020) IDC prognozuje wzrost chmury o 24%, a Artificial Intelligence o 15% w skali globalnej. 

To, co dzisiaj hamuje wzrost organizacji, to brak kompetencji. Niedobór specjalistów, którzy potrafią zarządzać nowymi technologiami, oznacza około 8-miesięczne opóźnienia w Europie we wdrażaniu dużych projektów. Najwyższy czas, żeby spojrzeć na technologię inaczej i uczyć się jej niezależnie od dotychczasowego zajęcia. Na rynku brakuje konkretnych umiejętności z obszaru ICT, a z drugiej strony każdy z zawodów jest dotknięty transformacją cyfrową — lekarz, nauczyciel i sprzedawca będą musieli mieć kompetencje cyfrowe, których wymaga już dzisiaj aż 42% zatrudniających.  

Umiejętności cyfrowe i kompetencje miękkie na rynku pracy przyszłości - luka kompetencyjna

Wśród Polaków kompetencje cyfrowe wciąż są niskie, a tymczasem Światowe Forum Ekonomiczne w raporcie dotyczącym pracy przyszłości wymieniło 10 zawodów, które są i będą w Polsce najbardziej pożądane: to specjaliści od sztucznej inteligencji i machine learning, big data, internetu rzeczy, baz danych i sieci, twórcy oprogramowania i aplikacji, stratedzy mediów społecznościowych, inżynierowie materiałowi, specjaliści ds. rozwoju biznesu i ds. automatyzacji procesów, inżynierowie robotyki. 

Wybierz kurs dla siebie i wejdź na ścieżkę IT!

Problem luki kompetencyjnej zarysował Piotr Mieczkowski, powołując się na raport Fundacji Digital Poland Jak rozwiązać problem luki w umiejętnościach ery cyfrowej. Badanie prowadzone było wśród społeczności Digital Shapers oraz CIONET. Okazało się, że wśród liderów nowych technologii aż 70% z nich wskazuje duży problem z niedoborem umiejętności twardych — głównie dotyczy to analizy danych. Z kolei liderzy biznesu wymieniają braki w kompetencjach miękkich, w umiejętnościach związanych z pracą zwinną, we współpracy w międzynarodowych zespołach, mieszanych kulturowo i geograficznie. Chociaż w Polsce pracuje najwięcej specjalistów w regionie C, czyli w Europie Środkowo-Wschodniej, w porównaniu do Skandynawii czy Wielkiej Brytanii jesteśmy daleko z tyłu. Poziom ucyfrowienia w Polsce ocenia się na 3,2-3,5,%, a w Europie jest to ponad 7%.  

Jednym ze sposobów na zaradzenie temu zjawisku są oferowane przez korporacje ścieżki rozwoju, a każda z nich ma inny specyficzny zestaw szkoleń. Piotr Mieczkowski zarekomendował także certyfikowanie się w wybranych specjalizacjach, okazuje się, że pracodawcy zwracają uwagę na certyfikaty.

Jak nie zagubić się w cyfrowych możliwościach? 

Wiele kobiet w Digital University nie ma pojęcia, w którym kierunku iść — powiedziała Jowita Michalska i podkreśliła, że konieczne są podstawy, pewna baza wiedzy wyjaśniająca, czym są te wszystkie specjalizacje. Skąd osoby początkujące mają wiedzieć, co wybrać, jeśli nie wiedzą, kim jest specjalista od wearables (technologie ubieralne), twórca rzeczywistości wirtualnej, projektant metaversum, ekspert od genetyki? Konieczne jest wsparcie tych osób, które niewiele wiedzą o świecie technologii i przeciwdziałać stereotypom, w myśl których na przykład kobiety nie nadają się do IT. 

Przede wszystkim edukacja - mówi Jowita Michalska z Digital University

Singularity University (globalny think thank edukacyjny z główną siedzibą w Dolinie Krzemowej i 180 oddziałami) oferuje kilkugodzinny kurs, dający podstawy na temat chmury, sztucznej inteligencji i najważniejszych technologii. Informacja, że potrzebni są specjaliści od chmury, ale bez pokazania, czym ona jest, nic nie zmieni i nie zachęci do specjalizowania się w tej technologii.  

Zawody przyszłości, choć nazywają się ciekawie, nieraz egzotycznie, rozwijają się z technologii, z którymi pracujemy aktualnie. Dotyczy to zarówno automatyzacji z udziałem sztucznej inteligencji, jak i zawodu pilota kosmicznego.  Potrzebni będą specjaliści analizy danych, ale również badacze pogłębiający te analizy na poziomie społecznym, detektywi ds. danych, którzy będą się przyglądać organizacjom, jak zarządzają danymi. 

Wyjdź poza ramy! Przeczytaj nasz poradnik, jak skutecznie się przebranżowić. 

Zakupy technologii w swoich kompetencjach będzie miał nie tylko dział IT, ale i też np. dział marketingu, sprzedaży czy HR. W tych wszystkich miejscach będą musiały być osoby związane z technologią. Badania pokazują niepokojący fakt. Kim chce być młody europejczyk? Influencerem! Kim chce być młody Japończyk? Naukowcem, eksploratorem kosmosu!  - podsumowała Jowita Michalska, kładąc nacisk na znaczenie edukacji. 

Jak organizacja może wspierać pracownika w rozwoju? 

Karolina Wolska, HR Project Manager w BNP Paribas Bank Polska, potwierdza, że kompetencje cyfrowe i miękkie są bardzo ważne, a szukając swojego zawodowego miejsca w technologiach, postawić musimy na otwartość, kreatywność i elastyczność ze względu na zmiany, które obserwujemy teraz i te nadchodzące. 

Wsparcie pracodawcy jest nieocenione. BNP Paribas oferuje różne inicjatywy, w tym szczególny program dla kobiet — Kobiety zmieniające BNP Paribas podzielony na różne strefy. W strefie mocy ważna jest aktywizacja kobiet i uświadomienie im, że muszą myśleć o zmianie. Strefa rozwoju to szkolenia, coaching, miejsce na oddolne inicjatywy rozwojowe, zaś strefa głosu ma na celu dbałość o transparentność komunikacji. W strefie otwartości bank stawia na różnorodność. Czasem kobiety ujmują sobie kompetencji, w ogłoszeniu o pracę nie spełniają jednego warunku i już się skreślają — Karolina Wolska uważa, że to poważny błąd. Trzeba pokazać rekruterowi swoje najlepsze strony, a tam, gdzie czegoś nam brakuje, postawić na rozwój, znaleźć mentora, poszukać wsparcia i… być wytrwałym. 

Jak zacząć i dobrze wykorzystać czas na naukę?

Zdaniem Piotra Mieczkowskiego trzeba najpierw sprawdzić, co jest dla nas interesujące i jakie mamy predyspozycje. Nie trzeba być programistą ani grafikiem, żeby projektować strony czy aplikacje, ponieważ można zająć się UX designem. Zarządzanie projektami daje wiele możliwości wejścia do IT bez znajomości technologii. Szczególnie kobiety sprawdzają się na stanowiskach związanymi z project managementem, ale są też świetnymi analitykami biznesowymi, ponieważ ta rola wymaga doskonałej komunikacji i otwartości. 

Wśród liderów nowych technologii aż 70% z nich wskazuje duży problem z niedoborem umiejętności twardych zdradził Piotr Mieczkowski, Managing Director w Fundacji Digital Poland

Z kolei Jowita Michalska uważa, że już nie możemy pozwolić sobie na płynięcie z prądem, ale trzeba zaprojektować swoją karierę. Proponuje, by wziąć kalendarz i zaplanować już na kolejny miesiąc czas na naukę, ale wcześniej znaleźć kursy, tutoriale, artykuły, z których będziemy korzystać. Trudno w szumie informacyjnym odnaleźć najbardziej wartościowe treści, ale ten wysiłek zaprocentuje, jeśli skupimy się na sprawdzonych źródłach informacji. Skuteczne są też wszelkie programy mentoringowe takie jak:  Uniwersytet Sukcesu, Technologia w Spódnicy, Sukces Pisany Szminką, Vital Voices, Fundacja Perspektywy, Mentors for Starters, Mamo Pracuj w IT, Girls Carrots. 

Pracodawcy rozumieją, że nabywanie nowych kompetencji i wyjście ze strefy komfortu nie jest łatwe, wymaga czasu i wsparcia, szczególnie jeśli dotyczy to kobiet. BNP Paribas Bank Polska w czasie edukacji zdalnej zaoferował dodatkowe zajęcia online dla dzieci, żeby rodzice mieli więcej czasu dla siebie. Karolina Wolska przestrzega przed zbyt ambitnym planem — zmianę trzeba rozłożyć w czasie i szukać wsparcia przede wszystkim w swoim najbliższym otoczeniu. Każdy mały krok napędza do kolejnych działań. Coraz więcej kobiet się rozwija, a wg badań NoFluffJobs dzisiaj w technologiach jest najwięcej kobiet programistek. Wcześniej najchętniej wybieraną rolą był Project Manager, nastąpiła zmiana w stronę twardych kompetencji. Ponad 40% kobiet obecnie pracujących w branży zdecydowało się na przebranżowienie — powiedziała przedstawicielka BNP Paribas.  

Przyszłość jest teraz!

Ewa Lis-Jeżak uważa, że cyfrowa gospodarka nie oznacza, że wszystkie przyszłe zawody będą związane z IT, programowaniem i danymi. Trzeba zacząć od zastanowienia się, jakie kompetencje są wymagane na obecnym stanowisku pracy i w którym momencie może wspierać je technologia. Każdy zawód będzie opierał się o ICT i trzeba się orientować, co się dzieje w danym obszarze dzisiaj w kontekście rozwoju. Nie mamy czasu już na klasyczną edukację. Gdzieś popełniliśmy błąd, że w Europie młodzi chcą być influencerami — zauważyła Ewa Lis-Jeżak i podała przykład Chin, gdzie sztuczną inteligencję wprowadza się już w przedszkolach. 

W kompetencjach przyszłości nie tylko będą te technologiczne, ale też krytyczne myślenie, kreatywność, współpraca, umiejętność uczenia się i oduczania się tego, co umiemy, empatia, współpraca z technologią. Patrzymy na technologię krytycznie, wiemy, jakie zagrożenia niesie. Żeby świadomie brać udział w nowej gospodarce, musimy tę technologię rozumieć. Przykładem, jak technologia wspiera kobiety, jest fabryka Mercedesa w Jaworze. W polskiej fabryce zatrudnionych jest 40% kobiet, to najwyższy odsetek wśród fabryk w Europie i na świecie. Fabryki się zmieniają, dzięki automatyzacji i robotyzacji otwierają się zamknięte wcześniej dla kobiet zawody. 

Technologia daje też pewien przywilej — to komfort godzenia życia osobistego z zawodowym dzięki pracy zdalnej i hybrydowej. Kobiety bardziej zostały dotknięte skutkami pandemii i trudniej jest im wrócić do pracy. Możliwość pracy zdalnej wspiera ten powrót. 

Sprawdź, który zawód w IT pasuje do Ciebie - rozwiąż bezpłatny test predyspozycji. 

Czego i jak się uczyć?

Zadaniem Piotra Mieczkowskiego nie ma uniwersalnych rad, czego konkretnie musimy się nauczyć, by odnaleźć się na cyfrowym rynku pracy. Zależy to od osoby, predyspozycji, czasu na naukę. Szybkie wejście do obszaru IT umożliwiają zawody UX Designera, Project Managera, specjalisty od analizy danych, a zmianę zawodu wpierają takie cechy osobowości jak empatia i kreatywność. 

Jowita Michalska z kolei podkreśla wagę umiejętności uczenia się i otwartości na zmiany oraz umiejętności pracy w interdyscyplinarnych zespołach. Z drugiej strony — zdaniem Ewy Lis-Jeżak — pandemia pokazała nam, że jednak potrafimy się uczyć szybko. Dowodem na to są dziadkowie komunikujący się online z wnuczętami czy uczniowie, którzy szybko przeszli na naukę zdalną. Dzisiaj transformacja daje wiele opcji, ale już niebawem zacznie wykluczać. Nie można odkładać myślenia o niej na później. 

Na zakończenie debaty Karolina Wolska powiedziała, że trzeba umieć i chcieć się uczyć. Przypomniała też, że to elastyczność i potrzeba dostosowania się do zmian napędziła rynek technologii w czasie pandemii i takie podejście powinno zostać z nami na zawsze. 

Zobacz naganie:

Dzień Kariery Kobiety w IT to wyjątkowa konferencja online dla kobiet, które interesują się branżą IT lub już w niej pracują i chcą świadomie kierować swoją karierą zawodową. W ramach wydarzenia odbyły się prelekcje, debaty, warsztaty i sesje speed mentoringowe umożliwiające uczestniczkom lepsze poznanie perspektyw rozwojowych, jakie oferuje branża IT. Była to również okazja do zdobycia nowych umiejętności, odnalezienia motywacji do działania i nabrania odwagi do obejmowania coraz wyższych stanowisk. Organizatorem jest Future Collars, nowoczesna szkoła programowania i kompetencji cyfrowych online.

Więcej informacji na stronie: https://futurecollars.com/dzien-kariery-kobiety-w-it-2021/